Ortoröntgenogram gençlerde ve orta yaş kişilerde sıklıkla görülen skolyoz adı verilen omurga eğriliğinin tetkikinde kullanılan bir radyoloji yöntemidir. Klasik röntgen cihazı ile çekilir. Ancak Ortoröntgenogram ile uzun bir alanın incelenmesi sağlanmaktadır. Bu nedenle röntgen cihazından farklı bir cihazdır.
Skolyoz grafisi de denilen ortoröntgenogram çekimi özel bir röntgen uygulamasıdır. Omurga eğriliklerini tespit etmede kullanılır. Bu yöntem ile belkemiğinin tamamı her iki bacak üzerinde durarak ön arka ve yandan hastanın röntgeninin çekilmesi işlemidir. Hiçbir ağrı ve acı hissedilmez. Rahatlıkla kısa sürede çekilen bir radyoloji tetkikidir.
Daha çok gençlerde ve gelişme çağında görülür. Radyoloji tetkiki röntgen cihazı ile çekilir. Görüntü normal röntgen görüntüsü gibi siyah ve beyazdır. Ancak bu görüntüyü alan cihaz röntgen cihazından daha farklı özel bir cihazdır. Her röntgen cihazı ortoröntgenogram çekimi yapamaz. Günümüzde kullanılan ortoröntgenogram gelişmiş cihazlarla gerçekleştirilmektedir. Ortoröntgenogram cihazı ile alınan görüntülerde skolyozun belli ölçüleri alınmaktadır. Özellikle açısının belirlenmesi önemlidir. Görüntüler saklanabilir film, VCD kaydedilebilir özelliği vardır. Hasta ayakta durarak çekilir. Yaklaşık olarak 15-20 dakika gibi bir sürede gerçekleştirilir.
Ortoröntgenogram görüntülerini 3 boyutlu olarak çıkartan bir röntgen filmidir. Film 3 farklı yönden çekilir. Skolyozun açısını ve eğriliğin derecesini anlamak için ölçümler yapılır. Boyundan kalça kemiğine kadar bir alan taranarak çekim gerçekleştirilir. Skolyoz filminde en önemli dikkat edilmesi gereken durum ayakta çekilmesidir. Yerçekimi etkisi ile skolyozun oluşturduğu eğrilik bu pozisyonda çok daha net anlaşılmaktadır.
Ortoröntgenogram görüntüleme merkezlerinde devlet hastanelerinde ve özel hastanelerde çekilebilir. Ancak röntgen cihazından farklı bir cihazdır. Hasta ayakta durarak ön arka ve yan olmak üzere iki farklı pozisyonda çekilir. Ortoröntgenogram çekimlerinde skolyozun oluşturduğu eğriliğin tespiti ile skolyozun hangi açılarda olduğu anlaşılacak biçimde çekimler gerçekleştirilir. Hasta açısından sıkıntılı bir çekim değildir.
Ortoröntgenogram yani skolyoz filmi maliyeti yüksek maliyetli bir işlem değildir. Görüntüleme merkezlerinin birçoğunda özel ve devlet hastanelerinde çekimler yapılmaktadır. Anlaşmalı kurumları olan görüntüleme merkezlerinde indirimli çektirmek mümkündür. Devlet hastanelerinde sosyal güvenlik kurumu kapsamında yapılması mümkündür.
Ortoröntgenogram yani skolyoz filmi hasta ayakta duracak biçimde pozisyonu ayarlanarak çekilir. Bu çekimle hastada oluşan skolyozun derecesi ölçülür ve hangi ne kadar açı ile eğrilik olduğu tespit edilir. Bu nedenle hasta ayakta durur ve 2 farklı pozisyonda çekim gerçekleştirilir. Yaklaşık olarak 15-20 dakika gibi bir sürede çekim tamamlanır. Hasta açısından sıkıntılı bir çekim değildir. Özel görüntüleme merkezlerinde hasta konforlu bir biçimde çekim işlemi gerçekleştirilir.
Skolyoz bel kemiğindeki eğriliklerdir. Normal ve sağlıklı koşullarda düz olması gereken belkemiğinin sağa veya sola sapma göstermesi eğriliklere sebep olur. Buna skolyoz adı verilir. skolyoz ile birlikte kemikte dönüklük de oluşur. Skolyozlar 2 türlü sınıflandırılır. Yapısal skolyozlar, yapısal olmayan skolyozlar.
Skolyoz genellikle kız çocuklarında erkeklere oranla çok daha fazla sıklıkta görülür. Genetik yatkınlık bağlı olarak da skolyoz oluşabilir. skolyoz teşhisi skolyoz grafisi yani ortoröntgenogram çekilerek teşhis edilir. Ortoröntgenogram aynı zamanda skolyoz filmidir. Ayakta çekilir ve 2 farklı pozisyonda çekim gerçekleştirilir. Ortoröntgenogram çekimleri skolyoz teşhisinin yanı sıra bacak kısalıklarının tespit edilmesi içinde istenen tekniklerden biridir.
Ortoröntgenogram skolyoz filmi olarak bilinmesine rağmen aynı zamanda boy grafisi olarak da bilinir. Daha çok genç ve gelişim çağında bulunan çocuklarda görülen omurga eğriliği yani skolyoz bacakların uzunluk kısalık ölçümlerinden yararlanılan bir uygulama ile gerçekleştirilir.
Gelişme çağındaki çocuklarda teşhis edilmesi durumunda birçok tedavi alternatifleri bulunmaktadır. skolyoz filmi yeni nesil teknolojik ölçümlerle çekilen donanımlı bir radyolojik tetkiktir. Ortoröntgenogram grafisi radyasyon içermesine rağmen hastaya zarar verecek ölçüde değildir. Çok az radyasyon yani x ışınları içerir. Ortoröntgenogram çekimleri farklı şekilde yapılır.
Ölçümlemeli ve ölçümleme yapılmayarak da çekilmektedir. Ölçümleme yapılan grafiklerde skolyoz eğriliğinin açısı ve derecesi ölçülerek bu konuda geliştirilebilecek tedavileri sağlar. Skolyoz tedavisi küçük yaştaki çocuklarda genellikle oturma kaynaklı olarak gelişir. Tedavi alternatifi ve seçenekleri vardır. Doktorlar özellikle gelişme çağında olan çocukların skolyoz tedavisinde oldukça başarı kaydetmektedir. Skolyoz grafisinde eğriliklerin açısı uzunluğu ölçülür ve daha sonrasında tedavi planlaması yapılır.
İlk muayenede skolyozun saptanması bacaklar arasındaki uzunluk farkının hesaplanmasına başvurularak yapılır. Bunun için radyolojik tetkik olan ortoröntgenografi çekilerek teşhis konur. Skolyoz grafisi çekimlerinde bacağın yan tarafına röntgen cihazından görülebilecek biçimde bir cetvel konularak ölçümler cetvelden yararlanılarak gerçekleştirilir. Röntgen çekimi sırasında x ışını filmin orta kısmına dik bir açı yaparak gelir ve merkezden uzaklaştıkça oluşan açı ölçülür. Bu çekim sonucunda bacaklar arasındaki uzunluk farkının ölçümü yapılır.
Röntgen çekimi sırasında hasta sabit durur ve hastanın kalça diz ayak bileği eklemlerine odaklanarak işlem gerçekleştirilir. Bu yönteme skenografi filmi de denir. Erişkin yaşta semptomları rahatsız edici boyutta ortaya çıkan skolyoz kişiler de boy kısalığı sırta ve göğse vuran ağrılar ve ileri derecede nefes darlığına kadar götüren belirtiler yaşarlar. Bu nedenle küçük çocuklarda ve gelişme çağındaki çocuklarda teşhis edilmesi son derece önemlidir. Erken yaşta teşhis edilen skolyozların günümüzde başarı ile sonuçlanan tedavileri yapılmaktadır.