Floroskopi, vücuttaki organların ve yapıların hareketli görüntülerini elde etmek için kullanılan bir tıbbi görüntüleme yöntemidir. Bu yöntemde, düşük dozda X ışınları kullanılarak gerçek zamanlı görüntüler elde edilir. Floroskopi sayesinde, sindirim sistemi, damarlar, kas-iskelet sistemi gibi dinamik yapıların işleyişi detaylı bir şekilde incelenebilir.
Genellikle kontrast maddelerle birlikte uygulanır. Bu maddeler, görüntüleme sırasında belirli organların ya da dokuların daha net görünmesini sağlar. Örneğin, mide-bağırsak sistemindeki sorunları değerlendirmek için baryum gibi kontrast maddeler kullanılır. Kontrast madde içildiğinde ya da damar yoluyla verildiğinde, organların hareketi floroskopi ile izlenebilir. Bu, sindirim sistemi tıkanıklıkları, yutma problemleri veya damar tıkanıklıkları gibi sorunların teşhisinde önemli bir rol oynar.
Bu yöntemin en büyük avantajı, hareketli görüntüler sunarak organların işlevlerini canlı olarak değerlendirebilmesidir. Örneğin, yutkunma sırasında yemek borusunun hareketleri veya eklem içindeki sıvıların hareketi floroskopi ile gözlemlenebilir. Bu, hem teşhisi kolaylaştırır hem de tedaviye rehberlik eder.
İşlemden önce, doktorunuz hangi bölgenin görüntüleneceğine bağlı olarak özel talimatlar verebilir. Örneğin, sindirim sistemi incelenecekse, işlemden önce birkaç saat aç kalmanız istenebilir. Ayrıca, kontrast madde kullanımı planlanıyorsa, bu maddeyi içmeniz, enjeksiyon yoluyla almanız veya rektal yoldan uygulanması gerekebilir.
Çekim sırasında, floroskopi cihazının bulunduğu bir masaya yatarsınız. Vücudunuzun hareket etmemesi önemlidir, çünkü net görüntüler elde etmek için sabit durmanız gerekir. İşlem sırasında X ışınları kullanılarak gerçek zamanlı görüntüler alınır ve bu görüntüler bir monitör üzerinden izlenir. Doktor, kontrast maddenin vücutta nasıl hareket ettiğini ve organların işlevlerini bu şekilde değerlendirir.
Floroskopi sırasında kullanılan kontrast madde, incelenen organları daha belirgin hale getirir. Örneğin, yemek borusu, mide veya bağırsaklar görüntüleniyorsa baryum adı verilen bir sıvı içirilir. Bu sıvı, sindirim sisteminizden geçerken görüntülerin daha net oluşmasını sağlar. Damarlar veya diğer dokular incelenecekse, kontrast madde damar yoluyla enjekte edilir ve dolaşım sistemi gerçek zamanlı olarak görüntülenir.
Floroskopi ile sindirim sistemi, damarlar, eklemler ve idrar yolları gibi vücudun birçok dinamik yapısı detaylı bir şekilde görüntülenebilir. Bu yöntemin en önemli özelliği, organların ve yapıların hareketli görüntülerini elde etme imkanı sunmasıdır. Bu sayede sadece organların yapısı değil, aynı zamanda nasıl çalıştıkları da değerlendirilir.
Örneğin, yemek borusu, mide ve bağırsaklar floroskopi ile görüntülenebilir. Baryum gibi kontrast maddeler kullanılarak sindirim sistemindeki tıkanıklıklar, ülserler veya reflü gibi durumlar teşhis edilebilir. Yemek borusundan mideye doğru yiyeceklerin hareketi gerçek zamanlı olarak izlenir, bu da yutma güçlüğü veya diğer fonksiyonel problemleri anlamaya yardımcı olur.
Floroskopi incelemesinde her incelenecek bölge için farklı hazırlık yapılır. Bu konuda hasta önceden bilgilendirilir. Floroskopi ile en sık incelenen organlar;
Üst sindirim sistemi incelenmesi yemek borusu mide ve onikiparmak bağırsağının tamamını içine alan genel bir incelemedir. Bunun tamamına üst sindirim sistemi adı verilir.
Üst sindirim sistemi incelenmesi için hastaya boyar madde içeren baryumlu bir kapsül yutturulur veya kontrast madde içeren Baryum damardan hastaya enjekte edilir. Bu boyarmadde organların iç yüzeyini görünür hale getirir ve ancak bundan önce hastaya bir takım hazırlıklar yapılması gerekir.
Bu hazırlıklar da hasta ya önceden bilgilendirilen 8 saat önce yemek yemeyi kesmesi su, sigara dâhil kesinlikle içmesi yasaklanır. Şayet hasta zorunlu olarak sürekli kullandığı bir ilacı almak zorunda ise bunu en minimum su miktarı ile alması gerekir.
Hasta floroskopi incelemesi için hazırlandıktan sonra hastaya damardan ilacı verilir. Daha sonra hastaya midenin şişmesi için gaz yapıcı bir tablet verilir. Bunun yanı sıra kontrast maddesi de içirilir. İçme sırasında kontrast madde yemek borusundan aşağıya doğru inerken mideden ilerlerken ve bütün bu kontrast madde hareket halindeyken doktor çekimini gerçekleştirir.
Doktor hastadan ne kadar görüntü alacağını, ne kadar çekim yapacağını hangi pozisyonlarda çekim yapacağına kendisi karar verir. Normal koşullarda floroskopi tarama yaklaşık olarak yarım saat gibi bir sürede gerçekleşmektedir. Bu arada hastada herhangi bir rahatsızlık verici durum oluşmaz.
İnce bağırsakların incelenmesinde yine aynı yöntem izlenir ve hasta kontrast madde içirilerek çekim gerçekleştirilir. Bazı durumlarda hastaya hava verilerek çekim gerçekleştirilir. Bunun için hasta iki gün önceden sulu gıdalarla beslenerek gelmesi söylenir. Bu arada incelemeden 12 saat önceden hastanın aç olması ve bağırsakların tamamen temizlenmiş olması gerekir. Bunun için hastaya müshil verilir. Çekim diğerleri gibi gerçekleştirilir. Kontrast madde hastaya verildikten sonra ilaç kalın bağırsaklardan geçerken ve hastaya çeşitli pozisyonlar verilerek çekim gerçekleştirilir. Çekimin ne kadar süreceğine hekim karar verir.
Floroskopi sonucu genellikle aynı gün ya da bir sonraki iş günü çıkar. Floroskopi sırasında elde edilen görüntüler, genellikle anında doktor tarafından incelenir ve işlem sırasında önemli bir sorun olup olmadığı hakkında bilgi verilebilir. Ancak, detaylı bir rapor hazırlanması için görüntülerin radyolog tarafından değerlendirilmesi gerekir.Radyolog işlem sırasında alınan görüntüleri dikkatlice analiz ederek organların yapısı ve işlevleri hakkında bir rapor hazırlar. Bu raporda, varsa anormal bulgular ve öneriler detaylı şekilde belirtilir. Eğer işlem sırasında kontrast madde kullanılmışsa, bu görüntülerin analizi biraz daha zaman alabilir, çünkü kontrastın etkisiyle organların işleyişi daha detaylı incelenir.
İşlem öncesinde, işlemin yapılacağı bölgeye ve kullanılacak yönteme bağlı olarak belirli hazırlıklar yapmanız gerekebilir. Örneğin, sindirim sistemi floroskopisi yapılacaksa genellikle işlemden önceki gece yarısından itibaren hiçbir şey yememeniz ve içmemeniz istenir. Bu, mide ve bağırsakların boş olmasını sağlayarak daha net görüntüler elde edilmesini amaçlar.
Doktorunuz size, işlem sırasında kontrast madde kullanılacaksa bunun hakkında bilgi verecektir. Bazen bu maddeyi işlemden hemen önce içmeniz, damar yoluyla almanız veya rektal yolla uygulanması gerekebilir. Bu maddeler, organların ve dokuların floroskopi cihazında daha net görünmesini sağlar. Eğer kontrast maddeye karşı alerjik reaksiyon geçmişiniz varsa, bunu mutlaka doktorunuza önceden söylemelisiniz.
Floroskopi öncesinde üzerinizdeki tüm metal eşyaları çıkarmanız istenebilir. Saat, takı veya giysilerdeki metal detaylar görüntüyü etkileyebileceğinden bunları işlem öncesinde çıkarmanız gerekir. İşlem sırasında size hastane kıyafeti giydirilebilir, bu yüzden rahat bir kıyafetle gitmeniz önerilir.
Floroskopi, MR (Manyetik Rezonans) ve BT (Bilgisayarlı Tomografi) arasındaki en temel fark, floroskopinin hareketli görüntüler sağlarken MR ve BT’nin statik kesit görüntüler sunmasıdır. Floroskopi, X ışınları kullanılarak organların ve sistemlerin işlevsel hareketlerini gerçek zamanlı olarak incelemeye olanak tanır. Bu özellik, özellikle sindirim sistemi, eklemler veya damarların canlı hareketlerini değerlendirmek için tercih edilir.
BT ise X ışınları kullanarak vücudun kesitsel görüntülerini oluşturur. Bu yöntem, organların yapısını ve detaylarını hızlı ve net bir şekilde görselleştirmek için idealdir. Örneğin, travmalarda veya tümörlerin detaylı değerlendirilmesinde BT sıklıkla tercih edilir. Ancak BT, genellikle hareketli organların işlevsel değerlendirilmesi yerine, yapısal değişikliklerin tespiti için kullanılır.
MR ise manyetik alan ve radyo dalgalarını kullanarak görüntüleme yapan bir yöntemdir, bu yüzden X ışınlarına maruz kalınmaz. MR, yumuşak dokuların, sinir sisteminin veya eklemlerin detaylı görüntülenmesinde çok daha üstündür. Özellikle beyin, omurilik veya kas-iskelet sistemi gibi yapıların incelenmesinde MR sıklıkla kullanılır. Ancak, MR dinamik hareketleri gözlemlemek için uygun bir yöntem değildir, çünkü işlem sırasında organların hareketi değil, statik görüntüleri alınır.
İncelenen organların ve yapıların daha net ve detaylı bir şekilde görüntülenmesini sağlamak için çok önemlidir. Normalde X ışınları ile vücuttaki dokular arasında belirgin bir kontrast elde edilemeyebilir. Ancak kontrast madde, incelenen bölgeyi daha belirgin hale getirerek doktorların hareketleri veya yapısal bozuklukları daha kolay görmesini sağlar.
Örneğin, sindirim sisteminde bir tıkanıklık veya anormallik aranıyorsa, baryum gibi bir kontrast madde kullanılarak organların sınırları daha net hale getirilir. Baryum sıvısı içildiğinde ya da rektal yolla uygulandığında, mide ve bağırsakların hareketleri gerçek zamanlı olarak gözlemlenebilir. Bu, sadece organların şekillerini değil, işlevlerini de değerlendirmek açısından oldukça faydalıdır.
Damarların veya idrar yollarının floroskopik incelemesinde ise iyot bazlı kontrast maddeler sıklıkla kullanılır. Bu maddeler damar içinden enjekte edildiğinde, kan akışını ve damarlardaki olası tıkanıklıkları canlı olarak izlemek mümkün olur. Aynı şekilde, idrar yollarındaki bir daralma veya taş gibi durumları değerlendirmek için de kontrast madde kullanılır.
Floroskopi inceleme günümüzde birçok görüntüleme merkezinde gerçekleştirilmektedir. Ancak özel bir cihazdır ve bunun için özel koşulların olması gerekir. Taramada tam anlamıyla fiyat belirlemek mümkün olmamaktadır. Birçok radyolojik tetkik de olduğu gibi floroskopi fiyatları sosyal güvenlik kurumu tarafından ödendiği gibi özel sağlık sigortaları tarafından da ödenmektedir. Dolayısıyla bu konuda en sağlıklı bilgiyi taramanın yapılacağı görüntüleme merkezini arayarak almak gerekir.